17: กำพวดแซกโซโฟน

กำพวดแซกโซโฟน

          กำพวดหรือที่รู้จักและเรียกกันโดยทั่วไปว่า หัวแซกโซโฟน โดยทั่วไปปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นกับกำพวด เช่น กำพวดไม่เหมาะกับปาก เสียงทึบ หรือเสียงใสเกินไป สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่ควรคำนึงภายหลังที่ได้เรียนรู้พื้นฐานการเป่าแซกโซโฟนแล้ว สำหรับผู้ฝึกใหม่ไม่จำเป็นที่จะเสาะแสวงหากำพวดใหม่ ในขณะที่ยังไม่ได้เรียนรู้ขั้นพื้นฐานก่อน จนกระทั่งให้รู้แน่นอนว่ากำพวดเป็นสาเหตุที่ทำให้คุณภาพเสียงไม่ดีแล้วจึงค่อยเปลี่ยน อย่าเปลี่ยนกำพวดโดยไม่รู้ว่าอะไรเป็นอะไร นอกจากจะสิ้นเปลืองเงินแล้วยังสิ้นเปลืองเวลาโดยใช่เหตุ โดยปกติแล้วกำพวดที่ติดมากับแซกโซโฟนที่ซื้อใหม่จะเป็นกำพวดขนาดกลางเหมาะสำหรับผู้ฝึกใหม่

         ด้วยเหตุผลหลาย ๆ ประการที่ทำให้นักแซกโซโฟนเลือกกำพวดที่แตกต่างกัน เช่น ลักษณะของกล้ามเนื้อบริเวณปาก โครงสร้างของกระดูกคาง ความหนาบางของริมฝีปาก นอกจากนี้แล้วยังคำนึงถึงว่า ประเภทของเพลงที่เป่าเป็นอย่างไร เป่าเดี่ยว เป่าประสาน เป่าเพลงคลาสสิก หรือเป่าเพลงแจ๊ส สิ่งเหล่านี้มีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดในการเลือกใช้กำพวดให้เหมาะสมประกอบกับความพอใจของผู้เป่าว่าชอบเสียงอย่างไรด้วย

วัสดุที่ใช้ทำกำพวด

          กำพวดที่ใช้กันทุกวันนี้ทำด้วยไม้เนื้อแข็งสีดำ แก้ว เหล็ก พลาสติก วัสดุที่ใช้แต่ละชนิดมีคุณสมบัติแตกต่างกันดังนี้

         กำพวดที่ทำด้วยไม้เนื้อแข็ง ส่วนมากจะเอาแก่นของไม้เนื้อแข็งมาทำ ถ้าได้รับการรักษาอย่างดีก็สามารถใช้ได้หลายปี แต่มีข้อเสียคือ แตกได้ง่าย

         กำพวดที่ทำด้วยเหล็ก กำพวดเหล็กมักฒีขนาดเล็กกว่ากำพวดที่ทำด้วยวัสดุอย่างอื่น เหมาะสำหรับเทนเนอร์ หรือบาริโทน หรือคนที่ชอบขนาดของกำพวดเล็ก

         กำพวดที่ทำด้วยแก้วเป็นที่นิยมใช้โดยทั่วไป เพราะราคาถูกไม่แตกเหมือนเมื่อก่อน

สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับกำพวด

• ส่วนประกอบของกำพวด
  

         แคมทั้งสองข้างต้องอยู่ในลักษณะที่เท่ากัน หน้าประกบระหว่างลิ้นปี่และกำพวดต้องเรียบเสมอตลอดแนว เมื่อลิ้นปี่ประกบกับกำพวดจะต้องไม่มีรอยลมรั่วออกข้าง ๆ ความลึกของเพดานกำพวดทำให้เสียงมีความใส และความตื้นของเพดานกำพวดทำให้เสียงทึบ

•  ปากกำพวด
  

       หน้าสั้น ปลายปากกำพวดกับลิ้นปี่จะกว้าง ลิ้นปี่ที่ใช้ควรเป็นลิ้นปี่ที่อ่อน เพราะสามารถระรัวในระยะที่กว้างได้ เสียงที่ออกมาจะเป็นเสียงที่ใสเหมาะสำหรับเป่าเพลงแจ๊ส
       หน้ากลาง  ปลายกำพวดกับลิ้นปี่จะห่างกันปานกลาง ลิ้นปี่ที่ใช้ควรเป็นลิ้นที่มีความอ่อน – แข็งปานกลาง เสียงที่ออกมาจะไม่ใสและไม่ทึบจนเกินไปเหมาะสำหรับเป่าเพลงคลาสสิก
       หน้ายาว    ปลายปากกำพวดกับปลายลิ้นปี่จะแคบ ลิ้นปี่ที่ใช้ควรเป็นลิ้นที่แข็ง เพราะมีระยะแคบในการระรัวเสียงที่ออกมาจะทึบหนักแน่น
         สำหรับผู้ฝึกใหม่ขอแนะนำให้ใช้กำพวดขนาดกลางก่อน

สิ่งที่ควรพิจารณา

         ผู้เริ่มเรียน และผู้ที่นิยมเป่าเพลงคลาสสิกควรใช้กำพวดแคบปานกลาง สำหรับผู้ที่นิยมเพลงแจ็สควรใช้กำพวดที่กว้างมากขึ้นกว่าปานกลางเล็กน้อย